วันนี้ผมขอนำเสนอเรื่องยาประสะกานพลู
ซึ่งเป็นยาสามัญประจำบ้านแผนโบรานที่มีลักษณะเป็นผง ประกอบไปด้วยด้วย เทียนดำ เทียนขาว
โกฐสอ โกฐกระดูก กำมะถันเหลือง การบูร รากไคร้เครือ
เปลือกเพกา เปลือกขี้อ้าย ใบกระวาน ลูกกระวาน ลูกผักชี แฝกหอม ว่านน้ำ หัวกระชาย เปราะหอม รากแจง กรุงเขมา
หนักสิ่งละ 4 ส่วน รากข้าวสาร เนื้อไม้ ลูกจันทน์ ขมิ้นชัน หนักสิ่งละ 8 ส่วน ขิงแห้ง ดีปลี หนักสิ่งละ
3 ส่วน ไพล เจตมูลเพลิงแดง สะค้าน ช้าพลู หนักสิ่งละ
2 ส่วน เปลือกซิก
หนัก 10 ส่วน
พริกไทย หนัก 1 ส่วน กานพลู หนัก 131 ส่วน มีสรรพคุณแก้ปวดท้อง จุกเสียด แน่นเฟ้อจากอาหารไม่ย่อย
เนื่องจากธาตุไม่ปกติ ใช้ไพลเผาไฟฝนกับน้ำปูนใส ถ้าหาน้ำกระสายไม่ได้ ให้ใช้น้ำสุกแทน ใช้รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา น้ำกระสาย 2-4
ช้อนโต๊ะ มีข้อควรระวังในสตรีมีครรภ์ไม่ควรใช้ยานานเกิน
5 วัน และผู้ป่วยที่มีไข้สูงไม่ควรรับประทาน
ดูจากส่วนประกอบแล้วท่านผู้ฟังคงจะพบว่ายาประสะกานพลูจะมีส่วนประกอบที่สำคัญคือ
กานพลูที่มีมากถึง 131
ส่วน ซึ่งกานพลูเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์เป็นอย่างมาก
ส่วนที่ใช้เป็นยาของกานพลูที่นิยมกันมากคือดอกตูม มีการใช้ทั้งส่วนที่เป็นดอกตูมแห้ง กับส่วนที่เป็นน้ำมัน ที่ได้จากการกลั่นดอกตูมนั้น มีบันทึกการใช้ดอกตูมของกานพลูเป็นยามาตั้งแต่ 207
ปี ก่อนคริสต์ศักราช คือในสมัยราชวงศ์ฮั่น จักรพรรดิจีนจะอมดอกกานพลูไว้ในปากเพื่อดับกลิ่นปาก
หมอจีนได้มีการนำกานพลูมาใช้เป็นยาอย่างยาวนาน
โดยใช้ในการเป็นยาช่วยย่อย แก้ท้องเสีย แก้ไส้เลื่อน แก้กลากเกลื้อน ฮ่องกงฟุต เช่นเดียวกับหมออายุรเวทของอินเดีย ที่มีการใช้ดอกตูมของกานพลูมาอย่างยาวนานเช่นกัน
โดยใช้ในโรคระบบทางเดินหายใจ และใช้ในการช่วยย่อย ต่อมา กานพลูแพร่เข้าไปในยุโรป
ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 4 ซึ่งขณะนั้นดอกกานพลูเป็นของมีค่าและหายากอย่างยิ่ง
ตอนนั้นกานพลูเป็นส่วนประกอบในยารักษาโรคเก๊าท์ของหมอชาวเยอรมัน
ความต้องการในดอกกานพลูและเครื่องเทศอื่นๆ
ของเอเชียกระตุ้นให้เกิดยุคแห่งการสำรวจและค้นหาดินแดนนอกทวีปยุโรป ในปี ค.ศ. 1512 มีชาวสเปนผู้หนึ่งนำกานพลูกลับมาหลังจากการสำรวจ
จึงเกิดการใช้กานพลูกันอย่างแพร่หลายในยุโรป
ซึ่งการใช้ไม่ต่างจากในจีนและอินเดียนัก คือมีการใช้กานพลูในการช่วยย่อย
แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แก้คลื่นไส้อาเจียน แก้ท้องเสีย ทั้งยังใช้ในการช่วยแก้ไอ รักษาอาการเป็นหมัน แก้หูด แก้กลากเกลื้อน
แก้แผล แก้ปวดฟัน ประมาณคริสต์ศตวรรษที่
19 กานพลูแพร่เข้าไปในอเมริกา มีการสั่งใช้ในหมู่หมอโฮมิโอพาธี เพื่อช่วยย่อยอาหารและผสมลงไปในยารสขม เพื่อช่วยกลบรส กลุ่มหมอเหล่านี้ได้พัฒนาการกลั่นน้ำมันจากกานพลู
จนได้เป็นน้ำมันกานพลู หรือที่เรียกกันว่า clove oil ใช้ในการรักษาโรคเหงือกและใช้แก้ปวดฟัน
ต่อมาน้ำมันกานพลู ก็เป็นที่แพร่หลายในหมู่หมอฟัน มีการใช้น้ำมันกานพลูแก้ปวดฟัน โดยใช้สำลีพันก้านชุบน้ำมันกานพลู แล้วทาไปบนฟันและเหงือกรอบฟันที่มีอาการปวด และนอกจากนี้น้ำมันกานพลูยังใช้ผสมในผลิตภัณฑ์ที่กับเหงือกและฟันสมัยใหม่หลายชนิด
นอกจากช่วยบรรเทาอาการปวดโดยมีฤทธิ์เป็นยาชาแล้ว
น้ำมันกานพลูยังเป็นยาฆ่าเชื้อได้ดี
ดังที่ได้กล่าวมาแล้วจะพบว่ากานพลูเป็นสมุนไพรที่ส่วนประกอบที่สามารถนำมาใช้เป็นยาได้ ไม่ว่าจะเป็นเปลือกต้นใช้แก้ปวดท้อง แก้ลม ใบใช้แก้ปวดมวน ดอกตูมใช้รับประทานขับลม ใช้แต่งกลิ่น
ดอกกานพลูแห้งที่ยังไม่ได้สกัดเอาน้ำมันออก และมีกลิ่นหอมจัด มีน้ำมันหอมระเหยมาก มีรสเผ็ด ช่วยขับลม แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้อง และแน่นจุกเสียด แก้อุจจาระพิการ แก้โรคเหน็บชา แก้หืด แก้ไอ แก้น้ำเหลืองเสีย
แก้เลือดเสีย ขับน้ำคาวปลา แก้ลม แก้ธาตุพิการ
บำรุงธาตุ ขับเสมหะ แก้เสมหะเหนียว ขับผายลม ขับลมในลำไส้ แก้ท้องเสียในเด็ก แก้ปากเหม็น แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้รำมะนาด
ดับกลิ่นเหล้า แก้ปวดฟัน ผลใช้เป็นเครื่องเทศ เป็นตัวช่วยให้มีกลิ่นหอม และน้ำมันหอมระเหยกานพลู ใช้เป็นยาชาเฉพาะที่ แก้ปวดฟัน ฆ่าเชื้อทางทันตกรรม และยังใช้เป็นยาระงับการชักกระตุก ทำให้ผิวหนังชาได้อีกด้วย
อ้างอิง
: http://herbal.pharmacy.psu.ac.th/index.php?option=com_content&task=view&id=54&Itemid=60
http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B9
http://viriyamai.com/upload/1390214089.png
